'Liefde, hardlopen en schrijven. Het is allemaal bewustzijnsvernauwing.'
Door Renzo Verwer

Schrijver Dirk van Weelden trainde in de zomer van 2002 een keer mee in
onze hardloopgroep. Mogelijk inspireerde het hem, in elk geval publiceerde
hij onlangs een boek over lopen. In Looptijd peinst de naamloze
hoofdpersoon over de rol van het hardlopen, zijn gezin en schrijversschap
in zijn leven. Van Weelden legt in zijn boek uit dat de lol van en het
boeiende aan hardlopen is dat je eerst moeite moet doen om er waarde aan te
kunnen ontlenen. Om het echte genot te ontdekken. De huidige cultuur is te
veel die van 'now and wow', het onmiddellijke genot, vindt hij.
Van Weelden: "Ik heb heel veel moeite gedaan in mijn boek om duidelijk te
maken dat ik niet een calvinistisch idee aanhang dat we op aarde zijn om in
het zweet ons aanschijns ons brood te verdienen. Als je het goed leest, is
het véél radicaler. Wij zijn dieren die niets anders kunnen dan haken naar
waarde. Wij willen dat dingen iets betekenen, dat het ene meer waard is dan
het andere. Dat is één van onze zwaktes."

En sterktes.
"Natuurlijk: alle goede kunst en wetenschap komt eruit voort. En wij zijn
niet alleen verslaafd aan het waarde willen zien, het betekenis willen
toekennen, maar we brengen die ook nog zelf voort - als bijproduct van de
moeite die iets kost. Voorwerpen, toestanden, gevoelens zijn niet zomaar
van zichzelf diep of hoog of waardevol, maar worden het door wat er voor
nodig is om ze op te roepen, te zien, te beleven, te hebben.
Maar moeite doen is niet alleen maar lijden of afzien, zoals bij het lopen.
Het betekent net zo goed zorgen. Voor je gezin, je tuin of wat dan ook. Het
is het werkelijk aandacht voor iets opbrengen, toegewijd zijn. Dat is een
vorm van van jezelf afredeneren, tegen je directe noodzakelijke overleven
in redeneren, omdat je snapt dat je deel uitmaakt van een groter geheel -
waarin jouw overleven en jouw waarden alleen via omwegen bereikt kan
worden. Andere mensen hebben dat misschien met vissen."

Is dit boek nu een ultieme filosofie van het lopen?
"Welnee, het is een verslag van en over iemand die zich wil afzonderen en
het lopen wil reconstrueren. Lopen als grenservaring, waarin allerlei zaken
uit zijn leven bij elkaar komen. Gaandeweg het boek wordt echter duidelijk
dat afstand nemen goed beschouwd helemaal niet kan. De plek die het lopen
neemt, is het in verhevigde mate oproepen van al zijn rollen (van vader,
schrijver, echtgenoot) waar hij is zogenaamd van afzondert. Eenzaamheid kan
dus niet. En lopen is dus geen leegte - wat hij aan het begin nog denkt-
maar juist een volte!"
"Hij kan zich niet afzonderen. Aan het einde van het boek vergelijkt hij de
verliefdheid voor zijn vrouw en de hardlopersroes en het schrijven met
elkaar: het is allemaal bewustzijnsvernauwing, zelfvergeten. Het is
onmogelijk een metapositie in te nemen, je staat nooit boven het verhaal
waar je je zogenaamd van afzondert."

Uit je boek blijkt niet dat je je theorie baseert op bepaalde filosofen.
"Dat klopt, ik heb me op niemand gebaseerd. Ik heb ben erg benieuwd naar
wat de filosofen te zeggen hebben; misschien is dat wel de reden waarom ik
dit heb opgeschreven. Ik pretendeer ook niet dat dit een filosofische
theorie is. Dit is een literair werk; het brengt geen filosofische
begrippen voort, maar abstraheert ervaringsgegevens. Dat levert
waarnemingskristallen op, die geldig zijn binnen de context van het boek.
Ik breng hooguit een parafilosofische theorie."

Looptijd / Dirk van Weelden.  Uitgeverij Augustus, 2003. 173 pag. EURO
15,95

(Dit stuk verscheen eerder in iets gewijzigde vorm - andere inleiding - in
Filosofiemagazine, november 2003)